Một câu chuyện cảm động và kết thúc có hậu về một cậu bé đầy nghị lực và giàu tình cảm. Thật không hổ danh là một tiểu thuyết kiệt tác tồn tại suốt cả trăm năm nay, các tình tiết trong suốt câu chuyện được thuật lại hết sức công phu và thuyết phục dưới cái ngòi bút tài tình của nhà văn nổi tiếng người Pháp - ông Hector Malot.

Khong Gia Dinh

Nội dung chính của tiểu thuyết kể về cậu bé Rêmi bị kẻ gian đánh cướp khi mới lọt lòng mẹ trong một âm mưu cướp tài sản của gia đình quý tộc người Anh này. Cậu bé được một bà mẹ nghèo khổ ở một vùng quê nghèo xa xôi của nước Pháp nuôi nấng nhưng rồi ông bố nuôi lại bán cậu cho ông Vitali - một nghệ sĩ tài hoa bậc nhất nước Ý đang trên đường cải trang đi du ngoạn bốn phương nhằm che giấu thân phận thật của mình.

Nhờ có ông già ngay thẳng, tự trọng và sống có tình này mà cậu vừa được chu du khắp nơi này nơi nọ, được học chữ, học đàn, học hát, học ngoại ngữ. Nhưng có lẽ cái cậu học được nhiều nhất là các đức tính quý báu của một ông nghệ sĩ ẩn danh đầy uy nghiêm này. Nhờ đó mà nó hình thành nên nhân cách và bổ sung cho lối sống đầy tình cảm vốn có của cậu.

Tất nhiên cuộc sống lang thang nay đây mai đó chẳng phải dễ dàng gì. Thường xuyên ngủ ở chuồng ngựa, có lúc suýt bị sói ăn thịt, ông Vitali chết đói và chết rét dưới cái lạnh đóng băng của thành phố Pari lạnh lùng. Rồi ăn nằm suốt 14 ngày trong một vụ lụt hầm than, vào tù vì bị xử oan. Biết bao cay đắng đau khổ, đặc biệt là ở cùng mẹ ruột và em ruột mà suốt mấy tháng trời mà không nhận ra nhau…

Nhưng rồi cuộc đời cũng đã mỉm cười với em, sau bao khó khăn tủi nhục, em và gia đình ruột thịt của mình đã đoàn tụ trong niềm hân hoan của tất cả những người đã cưu mang, giúp đỡ em trong suốt hành trình dài. Hơn nữa, người con gái câm bỗng nói được vì cảm động bởi bài ca thôn quê của em mà em đem lòng yêu mến bao lâu đã thành vợ em. Cũng may mắn nữa là em đã sinh được một cậu bé đáng yêu khoẻ mạnh mang tên chính người bạn đã đồng cam cộng khổ cùng em sau cái mất của ông nghệ sĩ Vitali tội nghiệp.

Trong tiểu thuyết này, ta không chỉ thấy được nghị lực và tình cảm của một cậu bé mồ côi mà còn thấy được cả tình bạn đẹp không chút tính toán của đôi bạn Rêmi và Mát-chi-a. Có một người bạn như vậy thì chẳng còn gì phải lo trong bối cảnh rối ren loạn lạn của xã hội đầy gian dối đó. Nhưng sẽ không trọn vẹn nếu không kể đến những người nghèo khổ khác, những người sẵn sàng dang rộng đôi tay ra giúp đỡ, cưu mang coi 2 đứa trẻ như người ruột thịt. Họ cũng là những ngôi sao lấp lánh trên cái bầu trời tăm tối đó.

Một điểm nữa trong câu chuyện này làm mình rất cảm động là tinh thần học hỏi của cả 2 cậu bé. Luôn luôn đặt câu hỏi một cách khờ dại và không bao giờ thoả mãn nếu chưa được hiểu tường tận về thứ mình muốn biết. Dù có khó nhọc tới đâu, nghèo khó tới đâu thì vẫn không bao giờ quên tinh thần tự lập, tự học tập. Học cái chữ, học nghệ thuật không đơn giản là con đường trải hoa hồng mà là một con đường chông gai, nhưng nó sẽ đưa ta tới thế giới văn minh, nơi con người không thò tay vào bát canh mà mút, nơi con người ta không ngửa tay xin ăn dù có chết đói đi nữa.

Hãy chân thật, yêu thương mọi người và không ngừng học tập thì mọi việc sẽ tốt đẹp cả dù sống trong bất kì xã hội nào.